Deendayal Upadhyaya Rural Skills Scheme: Complete information and process : केंद्र सरकारकडून वीज आणि रोजगारावर विशेष भर दिला जात आहे. यामागे वैध कारणे आहेत. छोटे आणि अत्यल्प शेतकरी असो किंवा उद्योग असो, विजेशिवाय कोणीही समृद्ध होऊ शकत नाही. दुसरीकडे, जोपर्यंत कष्टकरी हात कुशल होत नाहीत, तोपर्यंत कष्टाला योग्य किंमत मिळणार नाही आणि उत्पादनाचा दर्जाही चांगला होणार नाही. यासाठी केंद्र सरकारने पंडित दीनदयाळ उपाध्याय यांच्या नावाने सुरू केलेल्या दोन योजनांच्या माध्यमातून संपूर्ण देशाला वीज उपलब्ध करून देण्यासाठी आणि कष्टकरी हातांना कुशल बनविण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. ( Deendayal Upadhyaya Rural Skills Scheme: Complete information and process )
केंद्र सरकारने या वर्षी दोन मोठ्या योजना सुरू केल्या असून, त्यामुळे भविष्यात ग्रामीण भारताची प्रगती होणार आहे. भारतातील खेड्यापाड्यात दोन मोठ्या समस्या आहेत. एक वीज आणि दुसरी कौशल्य विकासासाठी. ही दोन्ही आव्हाने सोडवण्यासाठी केंद्र सरकारने पंडित दीनदयाळ उपाध्याय यांच्या नावाने दोन योजना सुरू केल्या आहेत. एकाचे नाव दीनदयाल उपाध्याय ग्राम ज्योती योजना आहे. या माध्यमातून देशभरातील खेड्यापाड्यात प्रकाश पसरविण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. दुसरी योजना दीनदयाल उपाध्याय ग्रामीण कौशल्य योजना आहे.
याद्वारे कष्टकरी हातांना कुशल बनवले जाईल. या दोन्ही योजनांमध्ये अशा अनेक तरतुदी करण्यात आल्या आहेत, ज्याद्वारे भारतातील खेड्यापाड्यात रोजगाराच्या संधी विकसित केल्या जातील. जेव्हा पुरेशी वीज उपलब्ध होईल, लघु आणि कुटीर उद्योगांना बळ मिळेल आणि हे उद्योग चालविण्याची जबाबदारी प्रशिक्षित तरुणांच्या हाती येईल, तेव्हा त्यांच्या यशाबद्दल कोणत्याही प्रकारची शंका दूर होईल. जागतिक बँकेने केलेल्या या योजनेच्या मूल्यांकनानुसार गुजरात हे या योजनेचे उत्तम आणि उत्कृष्ट उदाहरण आहे.
वीजचोरीच्या घटनांना आळा घालण्यासाठी आणि जारी केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करण्यास नकार देणाऱ्या शेतकऱ्यांना शिक्षा करण्यासाठी गुजरात सरकारने एक आदर्श व्यवस्था तयार केली आहे. एकूणच, गुजरातच्या भार व्यवस्थापन सुधारणांमुळे शेतकऱ्यांमध्ये वीज आणि भूजल या दोन्हींची मागणी कमी झाली. अशा परिस्थितीत गुजरात मॉडेलचा परिणाम संपूर्ण देशात दिसून येईल, अशी अपेक्षा करायला हवी.
दीनदयाल उपाध्याय ग्रामीण कौशल्य योजना : ( Deendayal Upadhyaya Rural Skills Scheme: Complete information and process )
गरीब कुटुंबातील तरुणांना रोजगारासाठी प्रशिक्षित करण्यासाठी आणि त्यांची उत्पादक क्षमता वाढवण्यासाठी केंद्र सरकारने दीनदयाळ उपाध्याय ग्रामीण कौशल्य योजना सुरू केली आहे.
ग्रामीण भागातील गरीबांसाठी मागणीवर आधारित मोफत कौशल्य प्रशिक्षणाची व्यवस्था केली जाईल. या प्रशिक्षणामध्ये प्रशिक्षण घेणारे अनुसूचित जमाती प्रवर्गातील असल्याची खात्री केली जाईल. यासोबतच अल्पसंख्याक प्रवर्गातील 15 आणि महिला प्रवर्गातील 33 टक्के उत्तरदात्यांचा त्यात समावेश करण्यात येणार आहे.
दीनदयाल उपाध्याय ग्राम ज्योती योजना : ( Deendayal Upadhyaya Rural Skills Scheme: Complete information and process )
केंद्र सरकारने सुरू केलेल्या या योजनेमुळे खेड्यांच्या विकासासाठी शहरी भागाच्या बरोबरीने ग्रामीण भागाला 24 तास वीज मिळत नाही, ही संकल्पना समोर ठेवून विकास होऊ शकत नाही ज्योती योजना सुरू करण्यात आली आहे.
या योजनेवर देखरेख ठेवण्यासाठी ऊर्जा सचिवांच्या अध्यक्षतेखाली एक संनियंत्रण समिती स्थापन करण्यात आली असून ही समिती प्रकल्पांना मान्यता देईल.
यामध्ये केंद्र 33,453 कोटी रुपये खर्च करणार आहे, या वृत्तात असे म्हटले आहे की, राज्य विद्युत विभाग आणि सर्व डिस्कॉम्स या योजनेअंतर्गत आर्थिक मदतीसाठी पात्र असतील, ही योजना ग्रामीण विद्युतीकरण निगम आरईसी असेल. विशेष श्रेणीतील राज्याव्यतिरिक्त इतर राज्यांसाठी 60 टक्के उपलब्धी रोखल्यास योजनेच्या अनुदानाचा हिस्सा 75 टक्के आणि विशेष श्रेणीतील राज्यासाठी 85 टक्के उपलब्धी असल्यास, 90 टक्के. जम्मू आणि काश्मीर, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, सिक्कीम आणि पूर्वेकडील सर्व राज्यांचा समावेश आहे.
( Deendayal Upadhyaya Rural Skills Scheme: Complete information and process )
