ग्राहक संरक्षण कायदा 2019 : THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

ग्राहक संरक्षण कायदा 2019 : THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019 : ग्राहकांच्या हिताच्या संरक्षणासाठी आणि सांगितलेल्या गोष्टींसाठी तरतूद करणारा कायदा उद्देश, वेळेवर आणि प्रभावी प्रशासनासाठी अधिकारी स्थापन करणे आणि ग्राहकांच्या विवादांचे निराकरण आणि त्याच्याशी संबंधित प्रकरणांसाठी किंवा आनुषंगिक. भारतीय प्रजासत्ताकच्या सत्तरव्या वर्षी संसदेने तो खालीलप्रमाणे लागू केला असेल:-

प्राथमिक ग्राहक संरक्षण कायदा 2019 : THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

1) या कायद्याला ग्राहक संरक्षण कायदा, 2019 म्हटले जाऊ शकते. THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

• जम्मू आणि काश्मीर राज्य वगळता संपूर्ण भारतामध्ये त्याचा विस्तार आहे.
•  केंद्र सरकार अधिसूचनेद्वारे करेल अशा तारखेपासून ते अंमलात येईल. वेगवेगळ्या राज्यांसाठी आणि वेगवेगळ्या तरतुदींसाठी नियुक्ती आणि वेगवेगळ्या तारखा नियुक्त केल्या जाऊ शकतात या कायद्याचा आणि या कायद्याच्या प्रारंभासाठी अशा कोणत्याही तरतुदीमधील कोणताही संदर्भ असेल त्या तरतुदीच्या अंमलात येण्याचा संदर्भ म्हणून अर्थ लावला.
• केंद्र सरकारने अन्यथा स्पष्टपणे प्रदान केलेल्या सूचनेद्वारे जतन करा,
• हा कायदा सर्व वस्तू आणि सेवांना लागू होईल.

2. या कायद्यात, संदर्भानुसार अन्यथा आवश्यक असल्याशिवाय,- THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

(१) “जाहिरात” म्हणजे कोणतीही दृकश्राव्य किंवा दृश्य प्रसिद्धी, प्रतिनिधित्व, प्रकाश, ध्वनी, धूर, वायू, मुद्रित द्वारे केले जाणारे समर्थन किंवा उच्चार, इलेक्ट्रॉनिक मीडिया, इंटरनेट किंवा वेबसाइट आणि त्यात कोणतीही सूचना, परिपत्रक, लेबल, आवरण, बीजक किंवा इतर दस्तऐवज;

Related News Post :

• ऑनलाइन शॉपिंग मध्ये जगात फसवणूक होते ? Online Shopping Site Danger
• पोलीस तक्रार मुदतीत निर्णय देणे शासन निर्णय Police complaint governance decision
• Things to Look For in a Financial Trading Platform Environment

(२) “योग्य प्रयोगशाळा” म्हणजे प्रयोगशाळा किंवा संस्था- THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

• (i) केंद्र सरकारद्वारे मान्यताप्राप्त; किंवा
• (ii) राज्य सरकारद्वारे मान्यताप्राप्त, मे अशा मार्गदर्शक तत्त्वांच्या अधीन
  या संदर्भात केंद्र सरकारद्वारे जारी केले जाईल; किंवा
• (iii) सध्या लागू असलेल्या कोणत्याही कायद्याद्वारे किंवा त्याअंतर्गत स्थापित, जे आहे
  केंद्र सरकार किंवा राज्य सरकारद्वारे देखरेख, वित्तपुरवठा किंवा मदत
  कोणत्याही वस्तूचे विश्लेषण किंवा चाचणी पार पाडण्यासाठी की नाही हे ठरवण्यासाठी
  अशा वस्तू कोणत्याही दोषाने ग्रस्त आहेत;

(३) “शाखा कार्यालय” म्हणजे- THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

• (i) आस्थापनेद्वारे शाखा म्हणून वर्णन केलेले कोणतेही कार्यालय किंवा कामाचे ठिकाण; किंवा
• (ii) कोणतीही आस्थापना एकतर समान किंवा लक्षणीयरीत्या चालवणारी
  आस्थापनेच्या मुख्य कार्यालयाने चालवलेला समान क्रियाकलाप;

(4) “केंद्रीय प्राधिकरण” म्हणजे केंद्रीय ग्राहक संरक्षण प्राधिकरण कलम 10 अंतर्गत स्थापित; THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019
(५) “तक्रारकर्ता” म्हणजे- THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

• (i) एक ग्राहक; किंवा
• (ii) कोणत्याही कायद्यांतर्गत नोंदणीकृत कोणतीही स्वयंसेवी ग्राहक संघटना वेळ लागू आहे; किंवा
• (iii) केंद्र सरकार किंवा कोणतेही राज्य सरकार; किंवा
• (iv) केंद्रीय प्राधिकरण; किंवा
• (v) एक किंवा अधिक ग्राहक, जेथे असंख्य ग्राहक आहेत समान व्याज; किंवा
• (vi) एखाद्या ग्राहकाचा मृत्यू झाल्यास, त्याचा कायदेशीर वारस किंवा कायदेशीर प्रतिनिधी; किंवा
• (vii) ग्राहक अल्पवयीन असल्यास, त्याचे पालक किंवा कायदेशीर पालक;

Related News Post :

• रेशन दुकानदार याची तक्रार कुठे व कशी करायची ? दोन मिनिट काढून वाचा.
• Discount on electricity tariff for agricultural pump consumers under Adivasi Upyojana |

(६) “तक्रार” म्हणजे तक्रारदाराने केलेला कोणताही लेखी आरोप या कायद्याद्वारे किंवा त्याअंतर्गत दिलेला कोणताही सवलत प्राप्त करणे, की- THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

• (i) एक अयोग्य करार किंवा अनुचित व्यापार प्रथा किंवा प्रतिबंधात्मक व्यापार सराव
  कोणत्याही व्यापारी किंवा सेवा प्रदात्याने दत्तक घेतले आहे;
• (ii) त्याने विकत घेतलेल्या किंवा त्याने विकत घेण्याची संमती दर्शविल्या मालाचा त्रास होतो
  एक किंवा अधिक दोष;
• (iii) ज्या सेवा भाड्याने घेतल्या आहेत किंवा त्यांचा लाभ घेतल्या आहेत किंवा भाड्याने घेण्यास किंवा त्यांचा लाभ घेण्यास सहमती आहे
  त्याला कोणत्याही कमतरतेने ग्रस्त आहे;
• (iv) एखाद्या व्यापारी किंवा सेवा प्रदात्याने, जसे की असेल, त्यासाठी शुल्क आकारले आहे
  तक्रारीमध्ये नमूद केलेल्या वस्तू किंवा सेवांसाठी, पेक्षा जास्त किंमत
  किंमत-

(b) वस्तू किंवा अशा वस्तू असलेल्या कोणत्याही पॅकेजवर प्रदर्शित केलेले; किंवा

(c) त्याने कोणत्याही कायद्याद्वारे किंवा त्याच्या अंतर्गत प्रदर्शित केलेल्या किंमत सूचीवर प्रदर्शित केलेले सध्या अंमलात आहे; किंवा

(d) पक्षांमध्ये सहमती;

(v) वापरात असताना जीवनासाठी आणि सुरक्षिततेसाठी धोकादायक असलेल्या वस्तू  लोकांसाठी विक्रीसाठी ऑफर केलेले- (अ) अशा वस्तूंच्या सुरक्षिततेशी

संबंधित मानकांचे उल्लंघन करून तात्पुरते कोणत्याही कायद्याद्वारे किंवा अंतर्गत पालन करणे आवश्यक आहे शक्ती

(b) जेथे व्यापाऱ्याला माहीत आहे की अशा प्रकारे ऑफर केलेला माल असुरक्षित आहे सार्वजनिक;

(vi) ज्या सेवा धोकादायक आहेत किंवा जीवनासाठी धोकादायक आहेत वापरताना सार्वजनिक सुरक्षितता, कोणत्याही प्रदान करणाऱ्या व्यक्तीद्वारे ऑफर केली जात आहे सेवा आणि कोणाला माहित आहे की ते जीवन आणि सुरक्षिततेसाठी हानिकारक आहे;

(vii) उत्पादनाच्या उत्तरदायित्वाच्या कारवाईचा दावा उत्पादनावर आहे निर्माता, उत्पादन विक्रेता किंवा उत्पादन सेवा प्रदाता, जसे की परिस्थिती असेल;

ग्राहक मंचात तक्रार कशी दाखल करावी? How to Lodge Complaint in Consumer Forum ?

(७) “ग्राहक” म्हणजे कोणतीही व्यक्ती जी- THE CONSUMER PROTECTION ACT 2019

• (i) मोबदला देऊन किंवा वचन दिलेले कोणतेही सामान खरेदी करते किंवा अंशतः दिलेले आणि अंशतः वचन दिलेले, किंवा स्थगित पेमेंटच्या कोणत्याही प्रणाली अंतर्गत आणि अशा वस्तू खरेदी करणाऱ्या व्यक्तीशिवाय इतर कोणत्याही वापरकर्त्याचा समावेश आहे मोबदल्यासाठी वस्तू देय किंवा वचन दिलेले किंवा अंशतः दिलेले किंवा अंशतः वचन दिलेले, किंवा विलंबित पेमेंटच्या कोणत्याही प्रणाली अंतर्गत, जेव्हा असा वापर मंजूरीसह केला जातो अशा व्यक्तीचे, परंतु अशा वस्तू मिळवणाऱ्या व्यक्तीचा समावेश नाही पुनर्विक्री किंवा कोणत्याही व्यावसायिक हेतूसाठी; किंवा
• (ii) मोबदला देण्यात आलेल्या कोणत्याही सेवेचा लाभ घेतो किंवा घेतो किंवा वचन दिलेले किंवा अंशतः पैसे दिलेले आणि अंशतः वचन दिलेले, किंवा स्थगित केलेल्या कोणत्याही प्रणाली अंतर्गत पेमेंट आणि व्यक्ती व्यतिरिक्त अशा सेवेचा कोणताही लाभार्थी समाविष्ट आहे. जो मोबदला किंवा वचन दिलेल्या किंवा अंशतः मोबदला म्हणून नियुक्त करतो किंवा सेवांचा लाभ घेतो देय आणि अंशतः वचन दिलेले, किंवा स्थगित पेमेंटच्या कोणत्याही प्रणाली अंतर्गत, जेव्हा असे सेवांचा लाभ प्रथम उल्लेख केलेल्या व्यक्तीच्या मान्यतेने घेतला जातो, परंतु होतो कोणत्याही व्यावसायिक हेतूसाठी अशा सेवेचा लाभ घेणाऱ्या व्यक्तीचा समावेश करू नका.
  स्पष्टीकरण.—या कलमाच्या उद्देशाने,— 

1. (a) “व्यावसायिक हेतू” या अभिव्यक्तीमध्ये a द्वारे वापराचा समावेश नाही त्याच्याद्वारे खरेदी केलेल्या आणि वापरलेल्या वस्तूंच्या व्यक्तीच्या उद्देशाने स्वयंरोजगाराच्या माध्यमातून आपली उपजीविका कमावणे;
2. (b) “कोणताही माल खरेदी करतो” आणि “कोणत्याही वस्तूंना भाड्याने घेतो किंवा त्याचा लाभ घेतो.” सेवा” मध्ये इलेक्ट्रॉनिक माध्यमातून ऑफलाइन किंवा ऑनलाइन व्यवहार समाविष्ट आहेत किंवा टेलिशॉपिंगद्वारे किंवा थेट विक्रीद्वारे किंवा बहु-स्तरीय विपणनाद्वारे;

(8) “ग्राहक विवाद” म्हणजे असा वाद जिथे ज्या व्यक्तीच्या विरुद्ध अ तक्रार केली गेली आहे, तक्रारीत समाविष्ट असलेल्या आरोपांना नाकारणे किंवा विवाद करणे;
(९) “ग्राहक हक्क” मध्ये समाविष्ट आहे,

• (i) वस्तू, उत्पादनांच्या विपणनापासून संरक्षण मिळण्याचा हक्क किंवा जीवन आणि मालमत्तेसाठी धोकादायक असलेल्या सेवा;
• (ii) गुणवत्ता, प्रमाण, सामर्थ्य, शुद्धता याबद्दल माहिती मिळण्याचा अधिकार, वस्तू, उत्पादने किंवा सेवांची मानक आणि किंमत, जसे की असेल, तसे अनुचित व्यापार पद्धतींपासून ग्राहकांचे संरक्षण करणे;